شامگاه دوشنبه (۱۲ می)، حماس ادان الکساندر، واپسین گروگان زندهی امریکایی را که در غزه در اسارت داشت، آزاد کرد. این آزادی در پی توافقی بین ایالات متحده و حماس صورت گرفت که عمدتاً دولت اسرائیل را دور زد.
ادان الکساندر، جوان ۲۱ سالهای است که تابعیت دوگانهی اسرائیلی-امریکایی دارد و در ارتش اسرائیل خدمت میکرد. او در جریان حملهی حماس به اسرائیل در ۷ اکتوبر ۲۰۲۳، از یک پایگاه نظامی ربوده شد. وی در نیوجرسی امریکا بزرگ شد و پس از پایان مکتب، برای خدمت در ارتش به اسرائیل مهاجرت کرد.
این آزادی در آستانهی سفر دانلد ترمپ به خاورمیانه صورت گرفت و مقامهای حماس آن را تلاشی برای جلب حمایت ایالات متحده جهت دستیابی به توافقی گستردهتر برای پایان جنگ توصیف کردند.
برخلاف بسیاری از گروگانها، آزادی الکساندر بدون اعلام رسمی آتشبس میان اسرائیل و حماس انجام شد، که بیانگر شکست تلاشها برای دستیابی به توافق جامعتر میان دو طرف است. حماس هنوز دستکم ۲۰ گروگان زنده و حدود ۴۰ جسد، از جمله چند شهروند امریکایی را در اختیار دارد و تمایلی به آزادی بیشتر گروگانها بدون مذاکره برای پایان جنگ نشان نمیدهد. در مقابل، اسرائیل خواستار ادامهی عملیات پس از هرگونه آتشبس است.
از سویی هم، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در بیانیهای گفت که آزادی الکساندر نشاندهندهی مزایای اعمال فشار نظامی بیشتر بر حماس است. وی در ماه مارچ دستور لغو آتشبس پیشین را داد تا به گفتهی وی، حماس را وادار به آزادی گروگانها و شکست کامل کند.
با این حال، منتقدانِ این رویکرد گفتند آزادی الکساندر بیشتر نتیجهی فشار ایالات متحده بوده تا اقدامات اسرائیل. افکار عمومی در اسرائیل بهطور فزایندهای خواستار توافق برای آزادی تمامی گروگانها، حتا به بهای پایان جنگ و باقی ماندن حماس در قدرت است. نتانیاهو روز دوشنبه اعلام کرد که هیاتی را برای مذاکرات آتشبس موقت اعزام خواهد کرد؛ تصمیمی که برخی از حامیان آتشبس دائم را ناامید کرد.
خانوادهی گروگانها نیز واکنشهای متفاوتی داشتند. بسیاری از آنها در تلآویو گرد آمدند و خواستار توافقی گستردهتر شدند. یهودا کوهن، پدر یک گروگان به نام نمرود، گفت از آزادی الکساندر خوشحال است، اما ناراحت است که این اتفاق «فقط به خاطر آمریکایی بودن او» خ داده است.
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که ترمپ با دور زدن نتانیاهو، آغازگر توافقی برای آزادی سایر گروگانها باشد. ترمپ نیز در شبکههای اجتماعی نوشت که این آزادی میتواند «نخستین گام از مراحل پایانی برای پایان دادن به این درگیری وحشیانه» باشد.
مقامات امریکایی در سال جاری با رهبران حماس دیدارهایی داشتند، اما پس از اعتراض اسرائیل، این تماسها متوقف شد. مشخص نیست که آیا برای آزادی الکساندر، تماس مستقیمی از سر گرفته شده یا نه.
آدام بوهلر، یکی از مقامات امریکایی که با حماس دیدار داشته، عکسی از خود و مادر الکساندر، یائل، منتشر کرد که آنها را در مسیر پرواز از امریکا به اسرائیل برای استقبال از فرزندش نشان میدهد.
در حالیکه پایان جنگ در افق دیده نمیشود، سازمانهای امدادی نسبت به خطر فزایندهی قحطی در غزه هشدار دادهاند. گزارش جدید نهاد بینالمللی «طبقهبندی مرحلهای امنیت خوراکی» هشدار داده که اگر اسرائیل به پیشروی نظامی برنامهریزیشده ادامه دهد، ممکن است باعث بروز قحطی شود.
اسرائیل از ماه مارچ تمامی کمکهای خوراکی و سوخت را به غزه مسدود کرده است تا مانع رسیدن منابع به حماس شود. این محدودیتها اثرهای شدیدی بر افراد ملکی گذاشته و توزیع غذا را در بسیاری از مناطق تقریباً غیرممکن کرده است. در اواخر اپریل، برنامهی جهانی خوراک اعلام کرد که ذخایر خوراکیاش در غزه به پایان رسیده و آژانس امداد سازمان ملل (آنروا) نیز گزارش داد که دیگر آرد در اختیار ندارد.