سیما سمر، رییس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، شب گذشته در اسپیس زنده‌ی تلویزیون دیار، با تاکید بر لزوم «تغییر از درون»، گفت که برای پایان دادن به وضعیت کنونی، زنان و مردان افغانستان باید در برابر طالبان «ایستادگی» کنند. او هشدار داد که سکوت مردم، به دوام حاکمیت طالبان کمک می‌کند.
سمر افزود: «تا چه زمانی باید منتظر دیگران بمانیم؟ جامعه‌ی جهانی یک‌بار آمد، اما پس از بیست‌سال، در نهایت طالبان دوباره به قدرت رسید.» او تاکید کرد که این مردم افغانستان اند که در روند تغییر وضعیت سیاسی کشور «نقش کلیدی» دارند.
این چهره‌ی شناخته‌شده‌ی حقوق بشری افغانستان همچنین گفت که نقض حقوق زنان در افغانستان، تنها وضعیت زندگی این قشر را وخیم نمی‌سازد، بلکه بر زندگی همه‌ی شهروندان کشور تاثیر می‌گذارد. به گفته‌ی او، این مسئله نه‌تنها بر اقتصاد، بلکه بر روند توسعه، برقراری صلح و میزان خشونت در جامعه نیز تاثیرگذار است.
وی تاکید کرد که برای به‌قدرت رسیدن طالبان، نباید تنها مردم افغانستان «ملامت» شمرده شوند، بلکه به باور او، جامعه‌ی جهانی نیز باید مسئولیت خود را در فراهم‌سازی زمینه برای بازگشت این گروه بپذیرد.
این مقام حقوق بشری در نظام پیشین افغانستان، بخش «دردناک» وضعیت کنونی را «عادی‌سازی» نقض حقوق بشر در افغانستان دانست. به گفته‌ی او، یکی از دلایلی که جامعه‌ی جهانی فشار کافی بر طالبان وارد نمی‌کند، این است که سقوط دولت جمهوری یک شکست جمعی بود و بسیاری از کشورها نمی‌خواهند این ناکامی را به خود یادآوری کنند. با این حال، او تاکید کرد که یادآوری این تجربه‌ها برای جلوگیری از تکرار اشتباهات، ضروری است.
در این برنامه که با عنوان «زنان، حقوق بشر و آینده‌ی ناروشن افغانستان» برگزار گردید، سیما سمر گفت که وزارت امور زنان با تلاش‌های فراوان ایجاد شده بود، اما طالبان پس از به‌قدرت رسیدن، این نهاد را منحل و به‌جای آن اداره‌ای ایجاد کرد که ۹۸ درصد فعالیت‌هایش صرف وضع محدودیت بر زنان می‌شود.
او گفت اعضای طالبان محصول نظام آموزشی مدرسه‌های دینی در اردوگاه‌های مهاجرتی هستند و به همین دلیل، بازگشایی مکاتب به‌تنهایی کافی نیست، بلکه باید بر کیفیت آموزش تاکید شود. به گفته‌ی او، در غیر این صورت، با تغییر محتوای درسی، نسلی «افراطی و بنیادگرا»، پرورش خواهد یافت.
او از جامعه‌ی جهانی خواست که اجازه ندهد نقض حقوق بشر در افغانستان به «امری عادی» تبدیل شود و بر طالبان فشار وارد کند تا در سیاست‌های خود تجدید نظر کند. به گفته‌ی او، یکی از راه‌های موثر، تحریم مقام‌های بیشتری از طالبان است که در نقض حقوق بشر نقش دارند. راهکار دیگر، به گفته‌ی او، تقویت جامعه‌ی مدنی، به‌ویژه رسانه‌هاست تا بتوانند این موارد را ثبت و مستندسازی کنند.
او ضمن ستایش از اقدام دادگاه کیفری بین‌المللی برای صدور حکم بازداشت هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان و عبدالحکیم حقانی، رییس دادگاه عالی این گروه، گفت که زیاد امیدوار نیست که چنین امری رخ بدهد، با این حال، آن‌را «گامی مهم» در راستای پاسخ‌گویی طالبان ارزیابی کرد.
سمر تاکید کرد که نقض حقوق بشر در افغانستان نه‌تنها برای پاسخ‌گو نگه‌داشتن مسئولانش اهمیت دارد، بلکه باید برای ثبت در تاریخ و نسل‌های آینده نیز مورد توجه قرار گیرد. به گفته‌ی او، چنین اقداماتی ضروری است تا از «تکرار این ظلم‌ها» جلوگیری شود و عدالت به‌درستی تحقق یابد.
او گفت اگر جامعه‌ی جهانی «واقعاً اراده داشته باشد»، نیازی به تصویب «آپارتاید جنسیتی» به‌عنوان «جنایت علیه بشریت» نیست و خشونت مبتنی بر جنسیت، به‌تنهایی می‌تواند عاملی برای پاسخ‌گو ساختن طالبان باشد.
