مذاکرات «غیرمستقیم» میان ایران و ایالات متحده برای سومین بار، امروز (شنبه، ۲۶ اپریل) در مسقط، پایتخت عمان، آغاز شد. این مذاکرات در حالی برگزار شدهاست که دانلد ترمپ، رییسجمهوری امریکا، یک روز پیش از آغاز این دور گفتوگوها در مصاحبهای با مجله تایم اظهار داشت که به دستیابی به توافق با ایران خوشبین است. وی اما همچنان باری دیگر هشدار داد که «در صورت شکست دیپلوماسی، اقدام نظامی علیه ایران خواهد شد.» از سویی دیگر این گفتوگو ها در حالی آغاز شده که رسانههای ایرانی ساعاتی پیش، از انفجاری مهیب در بندر شهید رجایی شهر بندرعباس ایران خبر دادند، که باعث زخمیشدن دست کم ۵۱۶ تن شده و علت دقیق آن هنوز مشخص نیست.
این دور مذاکرات، ابتدا در سطح کارشناسی آغاز شده تا چارچوبی برای توافق هستهای احتمالی تدوین شود. عباس عراقچی، وزیر خارجهی ایران، و استیف ویتکاف، فرستادهی ویژهی ترمپ در خاورمیانه، مذاکرهکنندگان ارشد این گفتوگوها هستند که بهصورت غیرمستقیم و با میانجیگری عمان با همدیگر گفتوگو میکنند.
با این حال هر دو طرف دور دوم مذاکرات را در شهر رُم سازنده توصیف کرده بودند
ایران که اقتصادش تحت فشار تحریمهای سنگین ایالات متحده قرار دارد، به دنبال رفع این تحریمها است. و ایالات متحده به دنبال مهار «برنامهی هستهای ایران» است؛ برنامهای که ایران همواره وجود آنرا رد کردهاست.
اختلافات کلیدی
ایران و امریکا بیش از دو دهه است که بر سر برنامه هستهای تهران اختلاف دارند. در سال ۲۰۱۸، ترمپ در دور نخست ریاستجمهوری خود از توافق هستهای ۲۰۱۵ (برجام) که بین ایران و شش قدرت جهانی امضا شده بود، خارج شد و سیاست «فشار حداکثری» را با اعمال تحریمهای شدید علیه ایران از سر گرفت.
از سال ۲۰۱۹، به اینسو امریکا ادعا کردهاست که ایران، محدودیتهای هستهای مندرج در برجام را نقض کرده و غنیسازی یورانیم خود را تا «سطح ۶۰ درصد افزایش داده است.»
مارکو روبیو، وزیر خارجهی امریکا، این هفته اعلام کرد که هرگونه توافق جدید باید «شامل توقف کامل غنیسازی یورانیم توسط ایران و واردات یورانیم غنیشدهی مورد نیاز برای نیروگاه هستهای بوشهر باشد.»
با این حال، مقامات ایرانی تاکید کردهاند که توقف کامل غنیسازی و تحویل ذخایر یورانیم غنیشده از «خطوط سرخ» ایران است و غیرقابل مذاکره است.
یکی دیگر از موانع اصلی در مذاکرات، برنامهی موشکی ایران است. امریکا تاکید دارد که از دستیابی ایران به ظرفیت «نصب کلاهک هستهای بر موشکهای بالستیک باید جلوگیری شود.»
تهران اما تاکید دارد که «برنامهی موشکیاش دفاعی است و تهدیدی برای کشورهای منطقه نیست.»
هرچند هر دو طرف اعلام کردهاند که به دیپلوماسی متعهد هستند، اما اختلافات عمیق در مورد غنیسازی یورانیم، برنامهی موشکی ایران و رفع تحریمها همچنان باقی اند.
اکنون مذاکرات مسقط به نظر، فرصتی برای کاهش این شکافها و ایجاد چارچوبی برای توافق احتمالی است. با این حال، تهدیدهای نظامی امریکا و خطوط سرخ ایران نشاندهندهی پیچیدگیهای موجود در مسیر دستیابی به توافق است.
