وزارت خارجهی امریکا اعلام کرد که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، و استیف ویتکاف، نمایندهی ویژه، از ۱۶ تا ۱۸ اپریل به پاریس، فرانسه، سفر خواهند کرد. هدف از این سفر مذاکره با همتایان اروپایی برای پیشبرد هدف دانلد ترمپ، رییسجمهوری امریکا، در پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین و توقف خونریزی اعلام شدهاست. روبیو همچنین در پاریس دربارهی راههای تقویت منافع مشترک در منطقه گفتوگو خواهد کرد.
این سفر که بخشی از تلاشهای دیپلوماتیک برای جلب حمایت اروپا و یافتن راهحلی برای پایان دادن به مناقشه دانسته میشود، در حالی صورت میگیرد که جنگ روسیه و اوکراین همچنان ادامه دارد و مذاکرات صلح با چالشهای جدی مواجه است. ایالات متحده با میانجیگری دولت دانلد ترمپ تلاشهای خود را برای دستیابی به آتشبس و پایان دادن به درگیریها افزایش داده است.
وضعیت مذاکرات صلح
در ماههای پسین، مذاکرات متعددی با میانجیگری ایالات متحده، بهویژه در عربستان سعودی، برگزار شده است. در ۱۲ مارچ، اوکراین پیشنهاد امریکا برای آتشبس ۳۰ روزه را پذیرفت و ایالات متحده اعلام کرد که کمکهای نظامی و اشتراک اطلاعات با کییف را از سر میگیرد. با این حال، روسیه آتشبس بهطور کامل را رد کرد و تنها به توقف حملات به زیرساختهای انرژی رضایت داد.
در ۲۶ مارچ، اوکراین و روسیه به توقف حملات به زیرساختهای انرژی و امنیت دریایی در دریای سیاه متعهد شدند، اما مسکو خواستار کاهش تحریمهای بینالمللی بهعنوان پیششرط اجرای کامل توافق دریایی شد. کییف این شرط را رد کرد و آن را تلاشی برای «دستکاری» توافق دانست.
روسیه همچنان خواستار شرایط سختگیرانهای برای صلح است، از جمله عدم عضویت اوکراین در ناتو، بهرسمیت شناختن ادعای روسیه بر کریمه و چهار منطقه دیگر (دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون)، و محدودیتهای گسترده بر توان نظامی اوکراین. این مطالبات با خواستههای اوکراین برای خروج کامل نیروهای روسیه، بازگشت اسرا و کودکان ربودهشده، و تضمینهای امنیتی در تضاد اند.
در همین حال، مارکو روبیو در ۴ اپریل هشدار داد که صبر ایالات متحده در برابر عدم جدیت روسیه در مذاکرات صلح رو به اتمام است و کانگرس در حال تدوین تحریمهای جدید علیه مسکو است. وی تاکید کرد که در چند هفتهی آینده مشخص خواهد شد که آیا روسیه واقعاً به صلح متعهد است یا خیر. استیف ویتکاف نیز دیروز (۱۵ اپریل) اظهار داشت که پس از دیدار با مشاوران ارشد پوتین، نشانههایی از تمایل به صلح پایدار دیده میشود، اما پیشرفت ملموس همچنان نامشخص است.
وضعیت نظامی
روسیه در ماههای پسین حملات خود را تشدید کرده و در مناطق شرقی اوکراین، بهویژه در دونتسک و لوهانسک، پیشرویهایی داشته است. وزارت دفاع اوکراین گزارش داد که درگیریها در مارچ ۲۰۲۵ به ۴۲۷۰ مورد افزایش یافته است، در مقایسه با ۳۲۷۴ مورد در فبروری. همچنین، روسیه حملات موشکی و پهپادی خود را علیه شهرهای اوکراین، از جمله سومی، ادامه داده است.
در برابر، اوکراین در منطقهی کورسک روسیه عملیاتی انجام داده تا اهرم فشاری در مذاکرات به دست آورد، اما نیروهای روسی تقریباً تمام این منطقه را بازپس گرفتهاند. اوکراین همچنین بزرگترین حملهی پهپادی خود به مسکو را در مارچ ۲۰۲۵ انجام داد.
هر دو طرف به حملات دوربرد علیه زیرساختهای یکدیگر ادامه میدهند، اگرچه توافق غیررسمی برای توقف حملات به زیرساختهای انرژی و دریای سیاه تا حدی رعایت شده است. با این حال، گزارشهایی از ادامهی حملات توپخانهای روسیه به زیرساختهای انرژی اوکراین وجود دارد که نشاندهندهی نقض احتمالی توافق است.
مواضع بینالمللی
کشورهای اروپایی، از جمله آلمان، فرانسه، و بریتانیا، حمایت نظامی و مالی خود از اوکراین را افزایش دادهاند. آلمان در سال ۲۰۲۵ بستهی کمکی ۷ میلیارد یورویی و هالند ۵۰۰ میلیون یورو برای عملیات پهپادی اختصاص دادهاند.
اروپا و اوکراین نگراناند که ایالات متحده توافقی با روسیه بدون در نظر گرفتن منافع کییف امضا کند. روبیو اما تاکید کرده که هیچ توافقی بدون رضایت اوکراین و مشارکت اروپا نهایی نخواهد شد.
از سویی هم، ترکیه خود را بهعنوان میانجی بیطرف معرفی کرده و پیشنهاد میزبانی مذاکرات آینده را داده است. کشورهای جنوب جهانی، از جمله برازیل و چین، نیز پیشنهادهایی برای میانجیگری ارائه کردهاند، اما تاکنون پیشرفتی نداشتهاند.
چالشها و چشمانداز
مذاکرات صلح با موانع متعددی مواجه است. روسیه با ادامهی حملات و طرح مطالبات حداکثری، به نظر میرسد در حال خرید زمان برای کسب دستاوردهای نظامی بیشتر است. اوکراین بر حفظ تمامیت ارضی و دریافت تضمینهای امنیتی پافشاری میکند و هرگونه محدودیت بر توان نظامی خود را «خط سرخ» میداند. در همین حال، ایالات متحده با فشار بر هر دو طرف و تهدید به تحریمهای جدید علیه روسیه، امیدوار است تا ۲۰ اپریل به آتشبس گستردهای دست یابد، هرچند این زمانبندی به دلیل شکاف عمیق بین مواضع کییف و مسکو ممکن است به تعویق بیفتد.
با وجود تلاشهای دیپلماتیک، از جمله سفر روبیو و ویتکاف به پاریس، مذاکرات صلح همچنان در بنبست است. تشدید درگیریها و عدم انعطاف طرفین نشاندهندهی پیچیدگیهای حل این بحران است. جامعهی بینالمللی، بهویژه اروپا، بر لزوم دستیابی به صلح عادلانه و پایدار تاکید دارد، اما دستیابی به توافق در کوتاهمدت دشوار به نظر میرسد.