یونس قانونی، از چهره‌های سرشناس سیاسی افغانستان، در نشست بررسی جنگ افغانستان که در مجلس سنای ایالات متحده برگزار گردید، گفت که در نشست بُن، امریکا در پی ایجاد حکومتی متناسب با منافع راهبردی خود در افغانستان بود و برای دست‌یابی به این هدف، شهروندان افغانستان مقیم غرب و یا امریکایی‌های افغانستان‌تبار را گزینه‌ی مناسبی می‌دانست.
قانونی «اصرار واشنگتن» بر تعیین بدیل پشتون‌تبار برای طالبان و سپس انتصاب حامد کرزی به‌عنوان رییس اداره‌ی موقت را به عنوان نشانه‌ای از تایید این رویکرد عنوان کرد.
قانونی در سخن‌رانی خود که بیشتر بر محور نشست بُن و سال‌های پس از آن، متمرکز بود، عدم حضور نمایندگان طالبان در این نشست را از «اصلی‌ترین کاستی‌های توافق‌نامه‌ی بُن» به‌شمار آورد.
یونس قانونی با مروری بر «دست‌آورهای» نظام جمهوری، گفت که «دوران امید» زیاد دوام نیاورد و به‌زودی اختلاف میان بازیگران اصلی در افغانستان، رونما شد. به باور او، ساختار قدرت در افغانستان به‌تدریج ماهیتی سلسله‌مراتبی پیدا کرد که در آن امریکا و ایتلاف بین‌المللی در راس، تیم حامد کرزی در ردیف دوم، و جبهه‌ی متحد با وجود نقش کلیدی‌اش، به حاشیه رانده شدند.
قانونی در بخش دیگری از سخنانش گفت که در آستانه‌ی تدوین قانون اساسی، دو دیدگاه متضاد پیرامون ساختار نظام سیاسی شکل گرفت: یکی ساختار ریاستی متمرکز و سلسله‌مراتبی و دیگری ساختار نامتمرکز و مبتنی بر کثرت‌گرایی. در این میان، تیم حامد کرزی به گفته‌ی او، با پشتیبانی صریح زلمی خلیل‌زاد، بر ساختار متمرکز تاکید می‌ورزید. به باور او متمرکزسازی قدرت، نهادهای دموکراتیک را در افغانستان «تضعیف» کرد و پارلمان و احزاب سیاسی را «به حاشیه کشاند.»
او همچنان افزود که در نبود سازوکار «مهار و موازنه»، راه برای استبداد فردی گشوده شد و از چهار انتخابات دوره‌ی جمهوری به عنوان «نمودهای بارز این بحران» یاد کرد. او گفت: «در این انتخابات‌ها، تقلب‌های ساختاریافته، جای آرای واقعی مردم را گرفت و بی‌تفاوتی جامعه‌ی جهانی و عملکرد ضعیف دفر هیات معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) در برابر نقض قانون اساسی و تقلب‌های انتخاباتی، باور مردم به دموکراسی را بیشتر تضعیف کرد.»
یونس قانونی همچنین از «اشتباهات راهبردی‌ای» نام می‌برد که نظام جمهوری را تضعیف کرد و در نهایت به سقوط آن منجر شد. او می‌گوید احیای طالبان در خارج از کشور [پاکستان] نادیده گرفته شد و جداسازی «مصنوعی» میان القاعده و طالبان ادامه یافت. او همچنین افزود که جایگزینی رهبران محلی با افراد ناآشنا با فرهنگ بومی، «مردم را از دولت دور کرد و باعث احیای دوباره‌ی طالبان گردید.»
قانونی در پایان با توجه به «بحران» کنونی، بازخوانی تجربه‌ی نشست بن را «آموزنده و راه‌گشا» خواند.
نشست‌های بررسی جنگ افغانستان در مجلس سنای امریکا، از دسامبر 2021، با هدف تحلیل حضور بیست‌ساله‌ی امریکا در افغانستان (2001-2021) انجام می‌شود. این کمیسیون در جولای 2024 نخستین نشست عمومی خود را برگزار کرد که بر سال‌های اولیه‌ی جنگ، از جمله واکنش به حملات 11 سپتامبر، سرنگونی طالبان و تلاش‌ها برای بازسازی کشور متمرکز بود. این جلسات، با شهادت مقامات پیشین و کارشناسان، به دنبال شناسایی ناکامی‌های راهبردی و عملیاتی است تا درس‌هایی برای سیاست‌گذاری آینده ارائه دهد.
