نشریه‌ی دیپلومات در گزارش تازه‌ای به بررسی افزایش حضور چین در افغانستان و اهداف کلان این کشور در همکاری با طالبان پرداخته است. این نشریه می‌نویسد که سرمایه‌گذاری‌های چین در بخش معدن، به‌ویژه لیتیوم، و تلاش برای نفوذ بر طالبان در راستای منافع راهبردی بیجینگ، محور اصلی این روابط رو به گسترش است، اما چالش‌های تدارکاتی و سیاسی همچنان سد راه هستند.
دیپلومات گزارش می‌دهد که از زمان تسلط طالبان بر کابل در تابستان ۲۰۲۱، روابط چین و این گروه وارد مرحله‌ی جدیدی شده است. ژائو هایهان، کاردار سفارت چین در افغانستان، در آن زمان این تغییر را «ورود به عصر توسعه‌ی مستقل و نظم پس از آشوب» خواند و گفت که «مردم افغانستان اکنون ارباب سرزمین خود شده‌اند». این نشریه می‌افزاید که در چهار سال گذشته، نزدیکی میان بیجینگ و طالبان افزایش یافته، هرچند چین هنوز این گروه را به رسمیت نشناخته است.
به نوشته دیپلومات، طالبان در جنوری ۲۰۲۳ اولین قرارداد بزرگ سرمایه‌گذاری خارجی خود را با شرکت چینی نفت و گاز سین‌کیانگ-آسیای مرکزی (CAPEIC) برای استخراج نفت در ولایت سرپل امضا کرد. این نشریه همچنین به اعزام سفیر چین به کابل در سپتامبر ۲۰۲۳ و پذیرش اعتبارنامه‌ی سفیر طالبان توسط شی جین‌پینگ در جنوری ۲۰۲۴ اشاره می‌کند که نشان‌دهنده‌ی تقویت دیپلماتیک این روابط است. گفت‌وگوهای دیپلماتیک میان دو طرف نیز به‌صورت تقریباً هفتگی ادامه دارد.
دیپلومات در ادامه به علاقه‌ی فزاینده‌ی چین به لیتیوم افغانستان پرداخته و می‌نویسد که از اواخر ۲۰۲۱، چندین شرکت چینی بازرسی‌هایی برای استخراج این ماده‌ی راهبردی انجام داده‌اند و حدود ۲۴ شرکت دولتی چین در این زمینه ابراز علاقه کرده‌اند. این نشریه می‌افزاید که در اگست ۲۰۲۳، طالبان هفت قرارداد معدنی به ارزش ۶.۵ میلیارد دالر با شرکت‌های محلی و شرکای خارجی از جمله چین، ترکیه و ایران برای استخراج طلا، روی، سرب و سنگ‌آهن در ولایت‌های تخار، لوگر، غور و هرات امضا کرد.
یکی از محورهای کلیدی گزارش دیپلومات، انگیزه‌ی راهبردی چین برای نفوذ بر طالبان است. این نشریه می‌نویسد که بیجینگ به دنبال کنترول طالبان برای جلوگیری از فعالیت جدایی‌طلبان اویغور در منطقه سین‌کیانگ است و خواستار استرداد شبه‌نظامیان جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM) شده است. با این حال، طالبان به دلیل «اتحاد تاریخی» با این جنبش از دهه‌ی ۱۹۸۰، از این درخواست سر باز زده و این افراد را تنها در داخل افغانستان جابه‌جا کرده است. دیپلومات می‌افزاید که موفقیت چین در این زمینه به توانایی‌اش در استفاده از اهرم‌های اقتصادی و دیپلوماتیک بستگی دارد.
در بخش دیگری، دیپلومات به چالش‌های پیش روی این سرمایه‌گذاری‌ها اشاره می‌کند. این نشریه می‌نویسد که افغانستان، به‌عنوان کشوری محصور در خشکی با کمبود آب و زیرساخت‌های ضعیف، مشکلات تدارکاتی بزرگی برای انتقال منابع به چین ایجاد کرده است. هرچند در سال ۲۰۱۶ یادداشت تفاهمی برای پیوستن افغانستان به ابتکار کمربند و جاده امضا شد، اما پیشرفتی در این زمینه دیده نشده است.
دیپلومات همچنین به پیشینه‌ی روابط چین و طالبان پرداخته و می‌افزاید که چین در دوره‌ی نخست قدرت‌گیری طالبان (۱۹۹۶-۲۰۰۱) نقش فعالی نداشت، اما گزارش‌هایی از همکاری شرکت هواوی و زی‌تی‌ای در نصب سیستم تلفونی رژیم طالبان در اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ وجود دارد. این نشریه در جای دیگری اشاره می‌کند که امرالله صالح، معاون رییس‌جمهوری پیشین افغانستان، در پستی در ایکس، شرکت‌های چینی را به همکاری با طالبان در بهره‌برداری از معادن طلا متهم کرده است.
به گزارش دیپلومات، حاجی بشیر نورزایی، چهره‌ای کلیدی در عملیات معدنی طالبان، نقش مهمی در تقویت این روابط ایفا می‌کند. نورزایی، که پیش‌تر به‌عنوان قاچاقچی مواد مخدر توسط امریکا در سال ۲۰۰۵ بازداشت و در ۲۰۲۲ آزاد شد، اکنون با شرکت‌های دولتی چین همکاری دارد و تا اوایل ۲۰۲۴ دو قرارداد معدنی و پتروشیمی را تسهیل کرده است.
دیپلومات در پایان نتیجه می‌گیرد که چین با سرمایه‌گذاری در لیتیوم و دیگر منابع، به دنبال تحکیم نفوذ خود بر طالبان و تامین منافع استراتژیک در منطقه است، اما موانع تدارکاتی، دورویی طالبان در موضوع اویغورها و پیچیدگی‌های داخلی افغانستان، آینده‌ی این همکاری را با ابهام مواجه کرده است.
