روزنامه‌ی بریتانیایی تلگراف گزارش می‌دهد که طالبان با یک «بحران داخلی جدی» مواجه شده است، بحرانی که به دلیل اختلافات عمیق بر سر حقوق زنان به مرحله‌ای علنی رسیده و حتی ممکن است به یک «درگیری گسترده» در افغانستان منجر شود.
بر بنیاد این نوشته، ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان با مخالفت و شورش برخی از بلندپایه‌ترین اعضای کابینه‌ی خود از جمله سراج‌الدین حقانی، ملا یعقوب، و عباس استانکزی مواجه شده است. چهره‌هایی که به گفته‌ی این روزنامه، خواهان سیاست‌های «معتدل‌تر و انعطاف‌پذیرتر» در قبال زنان و تعامل با جامعه‌ی جهانی می‌باشند.
تلگراف می‌نویسد که استانکزی پس از انتقاد از سیاست‌های هبت‌الله و صدور حکم بازداشت علیه او، به دبی گریخته است، در حالی که «حقانی نیز احتمالاً خارج از کشور به سر می‌برد.»
به گفته‌ی تلگراف، هبت‌الله اخیراً نیروهایی را در فرودگاه کابل مستقر کرده تا از خروج مقامات ارشد طالبان جلوگیری کند. این اقدام نشان‌دهنده‌ی میزان بی‌اعتمادی او نسبت به اعضای بلندپایه‌ی حاکمیت خود است.
تلگراف افزوده که رهبر طالبان که از سال ۲۰۱۶ تاکنون این گروه را رهبری می‌کند، تقریباً هیچ ردپای دیجیتالی ندارد. با این حال، او اکنون با بزرگ‌ترین بحران دوران قدرت خود روبه‌رو است.
شکاف در رهبری طالبان عمیق‌تر می‌شود
تلگراف با استناد به فایل‌های صوتی درز کرده از استانکزی نوشته که این مقام طالبان محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان را نه‌تنها ناعادلانه، بلکه غیرشرعی دانسته است. وی تاکید کرده که اطاعت از رهبر «مشروط» است و اگر یک رهبر از مسیر درست خارج شود، نباید از او پیروی کرد.
استانکزی در یکی از سخنرانی‌های خود در ولایت خوست، گفت: «ما به ۲۰ میلیون تن ظلم می‌کنیم. هیچ توجیهی برای این کار وجود ندارد، نه اکنون و نه در آینده. در زمان پیامبر اسلام، درهای دانش به روی زنان و مردان باز بود.»
تلگراف می‌افزاید که پس از این سخنرانی، هبت‌الله دستور بازداشت او را صادر کرد، اما استانکزی پیش از اجرای حکم به امارات متحده‌ی عربی گریخت و ادعا کرد که برای بهبود از یک بیماری «مشابه کووید» در آنجا به سر می‌برد.
مقاومت در برابر انحصار قدرت در قندهار
تلگراف اشاره می‌کند که مخالفت‌های حقانی و یعقوب نیز ناشی از تمرکز بیش از حد قدرت در دست هبت‌الله و حلقه‌ی نزدیک به او در قندهار است.
حقانی، که رهبری شبکه‌ی معروف حقانی را بر عهده دارد، در محافل داخلی طالبان نفوذ گسترده‌ای دارد. وی در ماه جنوری، پس از کسب معافیت از ممنوعیت سفر از سوی شورای امنیت سازمان ملل، به دبی و ریاض سفر کرد و «هنوز به افغانستان بازنگشته است.» تلگراف می‌افزاید که هدف دقیق سفر او مشخص نیست، اما تاخیر در بازگشت او نشانه‌ی اختلافات عمیق در رهبری طالبان است.
در همین حال، ملا یعقوب، پسر ملا عمر، رهبر پیشین طالبان و وزیر دفاع کنونی، نیز از سیاست‌های هبت‌الله در مورد زنان و تمرکز قدرت در قندهار ناراضی است. تلگراف اشاره می‌کند که به عنوان وزیر دفاع، یعقوب بر تعداد زیادی از نیروهای طالبان نفوذ دارد و ممکن است در آینده نقش کلیدی در هرگونه تحولات داخلی طالبان ایفا کند.
«انتقام هبت‌الله؟»؛ قتل یک مقام ارشد شبکه‌ی حقانی
تلگراف در ادامه می‌نویسد که هبت‌الله ممکن است روند «انتقام‌گیری» از مخالفان داخلی خود را آغاز کرده باشد. در دسامبر گذشته، خلیل الرحمن حقانی، وزیر مهاجرین و یکی از چهره‌های ارشد شبکه‌ی حقانی، در یک حمله‌ی انتحاری در کابل کشته شد. تلگراف می‌گوید که او یکی از کسانی بود که به طور مخفیانه برای آموزش دختران در مکاتب و دانشگاه‌ها لابی می‌کرد.
شکاف داخلی طالبان؛ آیا جنگ قدرت در راه است؟
مایکل کوگلمن، مدیر انستیتوت جنوب آسیا در مرکز ویلسون، به تلگراف گفته که این اختلافات می‌تواند پایه‌های قدرت طالبان را متزلزل کند.
او در گفتگو با تلگراف اظهار داشته: «اینکه این اختلافات داخلی تا این حد طولانی شده، همراه با تحولات دیگر مانند قتل یک مقام ارشد شبکه‌ی حقانی، نشان می‌دهد که رهبری طالبان در مهار این بحران ناتوان است.»
او اضافه می‌کند که طالبان همواره انتظار اطاعت بی‌چون و چرا از سوی اعضای خود داشته‌اند، اما فرار یک چهره‌ی برجسته مانند استانکزی از کشور نشان می‌دهد که بحران داخلی طالبان به نقطه‌ی جدی‌تری رسیده است.
جلوگیری از خروج افراد نزدیک به حقانی از کشور
تلگراف همچنان افشا می‌کند که روز سه‌شنبه، یک هیات ۱۴ عضوی که قصد سفر به قطر را داشت، در فرودگاه کابل از سوار شدن به پرواز فلی‌دبی منع شد. به نظر می‌رسد که دلیل این اقدام، حضور دو زن در میان این هیات بوده است.
این گروهکه به گفته‌ی تلگراف، به شاخه‌ی مورد حمایت حقانی در درون طالبان ارتباط داشت، قرار بود در نشست «مجمع فکر آینده‌ی افغانستان» شرکت کند، جایی که انتظار می‌رفت درباره‌ی حق کار و تحصیل زنان گفت‌وگو شود.
طالبان شکاف داخلی را انکار می‌کند
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در یک بحث در ایکس‌اسپیس (توییتر اسپیس سابق) اذعان کرده که در میان رهبران طالبان اختلاف نظر وجود دارد، اما تاکید کرده که این اختلافات منجر به درگیری نخواهد شد.
او گفته است: «اختلاف نظر طبیعی است. هر عضو حاکمیت ما به مسائل از زاویه‌ی متفاوتی نگاه می‌کند و گاهی این موارد به رسانه‌ها درز می‌کند، اما هیچ گونه نزاعی در میان نیست.»
با این حال، تلگراف می‌نویسد که این اختلافات بیش از آنکه صرفاً اختلاف‌نظر باشند، به یک بحران واقعی تبدیل شده‌اند که آینده‌ی حاکمیت طالبان را تهدید می‌کند.
آیا طالبان کنترل خود را از دست خواهد داد؟
برخی مقامات طالبان که با تلگراف گفتگو کرده‌اند، اذعان دارند که بسیاری از سیاست‌های جاری این حاکمیت «صرفاً بر کنترل زنان متمرکز اند» و بعضاً «هیچ منطقی ندارد.»
تلگراف نتیجه می‌گیرد که بحران در درون طالبان دیگر تنها یک احتمال نیست، بلکه به یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است.
یک داکتر در کابل به تلگراف گفته است: «طالبان همیشه سعی کرده اند خود را به عنوان یک جبهه‌ی متحد تحت رهبری یک رهبر عالی معرفی کنند. اما اکنون ما در کابل موترهایی را می‌بینیم که تصاویر سراج‌الدین حقانی و بنرهایی با مضمون «شبکه‌ی حقانی» دارند. این یک پیام روشن است، آنها دیگر نمی‌خواهند از قندهار اطاعت کنند.»
او افزوده «دیگر بحث این نیست که آیا طالبان دچار شکاف خواهد شد یا نه، بلکه فقط زمان آن مشخص نیست. تغییر اجتناب‌ناپذیر است.»
به گفته‌ی او: «هرکسی که بتواند جایگزین این رژیم تندرو کنونی شود و آزادی بیان و آموزش را برای همه -از جمله زنان- به ارمغان بیاورد، مایه‌ی آرامش خواهد بود. ما شدیداً به این تغییر نیاز داریم.»
این مطلب در حالی نشر می‌شود که به باور بسیاری اختلافهای درون‌گروهی طالبان به اوج بی‌پیشینه‌ای از زمان بازگشت این گروه به قدرت در کابل رسیده‌است. اختلاف‌هایی که همزمان با تعلیق کمک‌های ایالات متحده به این کشور، احتمال فروپاشی حاکمیت طالبان در افغانستان را بیشتر از هر زمان دیگری افزایش داده‌است.
