نشریه‌ی «اس‌سی‌ام‌پی» هان‌کانگ در گزارشی به بررسی تاثیر تعلیق کمک‌های امریکا بر افغانستان پرداخته و نوشته که این تعلیق «فرصت جدیدی» برای چین در افغانستان ایجاد کرده‌است.
این نشریه به نقل از برخی‌از کارشناسان افزوده که این توقف، گامی دیگر در جهت «کاهش نفوذ امریکا در افغانستان» به‌شمار می‌رود.
چین از نخستین کشورهایی بود که پس از به قدرت رسیدن طالبان، تعامل دیپلماتیک خود را با این گروه آغاز کرد و یک سفیر جدید به افغانستان فرستاد. همچنین تعرفه‌ی صادرات برخی کالاهای افغانستان به چین را کاهش داده و در حوزه‌های معدنی و انرژی توافق‌نامه‌های «چندمیلیارد دالری» با طالبان امضا کرده است.
اما با این حال، بیجینگ تمایلی به ارائه‌ی کمک‌های توسعه‌ای گسترده ندارد. به گفته‌ی جنیفر بریک مرتازاشویلی، مدیر مرکز حکمرانی و بازارهای دانشگاه پیتسبورگ، چین علی‌رغم توان مالی، قصدی برای ورود به برنامه‌های «بلندمدت» کمک‌رسانی در افغانستان ندارد.
از سویی هم، ژو یونگ‌بیاو، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه لانژو به این نشریه گفته که نگرانی‌های امنیتی چین نیز مانعی بر سر راه افزایش کمک‌ها به افغانستان است. او افزوده، تا زمانی که طالبان سیاست خود را در قبال گروه‌های هراس‌افگن، به‌ویژه «جنبش ترکستان شرقی» تغییر ندهد و متعهد به تشکیل یک «دولت فراگیر» نشود، چین کمک‌های خود را به‌طور قابل‌توجهی افزایش نخواهد داد.
چالش‌های امنیتی و نگرانی‌های چین
رژیم طالبان بارها اعلام کرده که منطقه را به ثبات رسانده، اما بیجینگ همچنان نگران تهدیدات شبه‌نظامیان علیه منافع اقتصادی و دیپلماتیک خود است.
در جنوری ۲۰۲۳، حمله‌ای انتحاری داعش در کابل، اتباع چینی را هدف قرار داد. پیش از آن، یک حمله‌ی دیگر به یک هوتل محل اقامت بازرگانان چینی، پنج شهروند این کشور را زخمی کرده بود.
علاوه بر این، افزایش حملات علیه سرمایه‌گذاری‌های چینی در پاکستان، که بخشی از آن را اسلام‌آباد به بی‌ثباتی در افغانستان نسبت می‌دهد، نگرانی‌های بیجینگ را دوچندان کرده است.
تداوم نفوذ امریکا و رقابت منطقه‌ای
برخی تحلیل‌گران باور دارند که کاهش کمک‌های اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده به معنای پایان نفوذ امریکا در افغانستان نیست. ژو یونگ‌بیاو تاکید دارد که کمک‌های این اداره تنها بخشی از پشتیبانی امریکا از افغانستان است و واشنگتن همچنان «بازیگر اصلی» در تعیین سرنوشت این کشور خواهد ماند.
در همین حال، هند نیز در تلاش است تا نفوذ خود را در افغانستان گسترش دهد. ماه گذشته، دهلی‌نو اعلام کرد که به بخش بهداشت و بازگشت مهاجران افغانستان کمک‌های جدیدی ارائه خواهد کرد.
در همین‌حال، عبدالباسط، پژوهش‌گر ارشد در دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور در گفت‌وگو با «اس‌سی‌ام‌پی» گفته که تعلیق کمک‌های امریکا، عرصه‌ای برای رقابت میان چین و هند در افغانستان ایجاد کرده است. اما او تاکید کرده که چین بسیار «جلوتر از هند» قرار دارد و دهلی‌نو به جای رقابت مستقیم، روی منافع استراتژیک خود تمرکز خواهد کرد.
این مطلب در حالی به نشر می‌رسد که تعلیق کمک‌های امریکا به باور بسیاری، بر وضعیت انسانی و اقتصادی افغانستان تاثیر گذاشته‌است، اما به نظر نمی‌رسد که چین این خلا را به‌طور کامل پر کند. این کشور در کوتاه‌مدت، ترجیح خواهد داد در چارچوب منافع اقتصادی و امنیتی خود با طالبان همکاری کند، اما از تعهدات مالی گسترده پرهیز خواهد کرد. در همین حال، افغانستان همچنان میدان رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی باقی خواهد ماند.
دولت ترمپ ماه گذشته اعلام کرد که تمامی برنامه‌های کمک خارجی را برای ۹۰ روز به حالت تعلیق در می‌آورد و اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده را که یکی از بزرگ‌ترین نهادهای کمک‌رسان جهانی است، مورد بازنگری قرار خواهد داد.
افغانستان یکی از مهم‌ترین دریافت‌کنندگان کمک‌های ایالات متحده بوده و سال گذشته ۴۳.۹ درصد از کل کمک‌های دریافتی این کشور از سوی امریکا تامین شده‌است. علی‌رغم خروج امریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱، اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده همچنان در حوزه‌هایی مانند صحت، امنیت غذایی، زراعت و آموزش نقشی کلیدی ایفا می‌کرد. اما حالا با توقف این کمک‌ها، نگرانی‌هایی درباره‌ی تاثیر آن بر وضعیت انسانی در افغانستان افزایش یافته‌اند.
