روسیه مارک فوگل، آموزگار امریکایی که بیش از سه سال به «جرم» حمل مواد مخدر در این کشور زندانی بود، را آزاد کرد. این آزادی پس از مذاکراتی که استیو ویتکاف، فرستادهی ویژهی دانلد ترمپ در خاورمیانه، انجام داد، محقق شد.
مارک فوگل که در اگست ۲۰۲۱ به جرم انتقال ماریجوانای پزشکی به روسیه دستگیر شده بود، در جون ۲۰۲۲ به ۱۴ سال زندان محکوم شد. با این حال، دولت بایدن او را تنها در اواخر سال گذشته به عنوان «بازداشتشدهی غیرقانونی» طبقهبندی کرد.
ویتکاف که یک سرمایهدار بزرگ املاک در نیویارک و از دوستان نزدیک ترمپ است، مذاکرات این معامله را بهصورت محرمانه انجام داده بود. سفر وی به مسکو، که با جت شخصی انجام شد، مورد توجه ردیابهای پروازی قرار گرفت و اولین سفر یک مقام ارشد امریکایی به روسیه از زمان سفر ویلیام برنز، رئیس وقت سازمان سیا، در نوامبر ۲۰۲۱ محسوب میشود.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترمپ در بیانیهای اعلام کرد که ویتکاف تحت هدایت ترمپ، مارک فوگل را به عنوان بخشی از یک تبادل از روسیه خارج کرده است. اما او جزئیاتی دربارهی اینکه آیا امریکا یا متحدانش در برابر، کسی را آزاد کردهاند یا چه اقداماتی برای آزادی فوگل انجام شده است، ارائه نکرد.
باورها این هستند که این توافق که طی چند روز گذشته در جریان بود، نشانهای از «حسن نیت» بین دو کشور محسوب میشود و میتواند مسیری برای مذاکرات پیرامون جنگ اوکراین باز کند. همچنین، این اقدام نشاندهندهی تلاش ولادیمیر پوتین برای بهبود روابط با دولت جدید امریکا است، بهویژه پس از اینکه وی چندین بار از ترمپ «تمجید» کرده است. این مسئله، ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین را در موقعیت سختی قرار دادهاست، زیرا ترمپ به دنبال ایجاد کانالی برای مذاکره با مسکو است، در حالی که دیدگاههای وی درباره کییف بهشدت «مبهم و مشکوک» باقی مانده است.
برخلاف مبادلات گذشته که در کشور ثالث مانند ترکیه انجام میشد، این بار ویتکاف مستقیماً به مسکو سفر کرد، که ممکن است نشاندهندهی شیوه جدیدی در تعامل با روسیه باشد. افراد مطلع از این مذاکرات اظهار داشتهاند که ویتکاف نهتنها در آزادسازی فوگل بلکه در مذاکرات گستردهتر مربوط به جنگ اوکراین نقش داشته است. وی همچنین با مقامهای سعودی و قطری دربارهی این موضوع مذاکره کرده است.
ترمپ در کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که جنگ روسیه و اوکراین را «در ۲۴ ساعت» پایان خواهد داد. اما پوتین که معتقد است غرب را در حمایت از اوکراین خسته خواهد کرد، عجلهای برای ارائهی امتیازات ندارد. ترمپ از تحریمها و ابزارهای دیگر برای فشار اقتصادی بر روسیه سخن گفته است، اما مشخص نیست که کمکهای نظامی امریکا به اوکراین تا چه زمانی ادامه خواهد داشت.
ترمپ همچنین اعلام کرده است که اوکراین باید در ازای کمکهای امنیتی امریکا، صدها میلیارد دالر مواد معدنی کمیاب به ایالات متحده بدهد. زلنسکی در مصاحبهای با رویترز گفت که از چنین معاملهای استقبال میکند، اما «تضمینهای امنیتی» نیز برای اوکراین ضروری هستند.
در حالی که ترمپ دیدگاههای «متناقضی» دربارهی استقلال اوکراین مطرح کرده است، مقامهای دولت وی در کنفرانس امنیتی مونیخ دربارهی برنامههای خود برای پایان دادن به جنگ بحث خواهند کرد. کیث کلوگ، نمایندهی ویژهی ترمپ در امور روسیه و اوکراین، به همراه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و جیدی ونس، معاون رئیسجمهوری، در این نشست حضور خواهند داشت. ونس همچنین قرار است با زلنسکی دیدار کند که ممکن است مقدمهای برای دیدار او با ترمپ باشد. انتظار میرود ترمپ در آیندهی نزدیک با پوتین نیز گفتوگو کند.
این رویکرد «نرمتر» روسیه در دوران دولت ترمپ، در مقایسه با زمان دولت بایدن که کرملین حاضر به «امتیازدهی» نبود، تغییر چشمگیری محسوب میشود. در مصاحبهای که سال گذشته تاکر کارلسون با پوتین داشت، رئیسجمهوری روسیه در پاسخ به درخواست برای آزادی گرشکوویچ گفت: «ما از سر نزاکت حسننیتهای زیادی نشان دادهایم، فکر میکنم دیگر چیزی باقی نمانده است.» اما این بار، پوتین موافقت کرد که فوگل آزاد شود، که به باور برخیها نشاندهندهی تغییر در روابط مسکو و واشنگتن است.