منابع موثق به دیار تایید کرده‌اند که جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های پسین، چندین شهروند افغانستان را که دارای ویزای معتبر یا اقامت دائم کشورهای اروپایی بوده‌اند، به افغانستان اخراج کرده است. این شهروندان عمدتاً با ویزا و مدارک رسمی و برای دیدار خانواده یا گذراندن تعطیلات وارد ایران شده بودند، اما بدون هیچ‌گونه توجه به وضعیت حقوقی یا اعتبار اسناد اقامتی‌شان بازداشت و از این کشور اخراج شده‌اند.
یکی از این شهروندان که پناهنده‌ی سیاسی در سویس است و اقامت آن کشور را دارد، به دیار گفت که پس از ورود قانونی به ایران، در مسیر بازگشت از کرمان به تهران توسط ماموران امنیتی بازداشت شده و به نقطه‌ی صفر مرزی با ولایت نیمروز انتقال یافته است. او اکنون در غرب افغانستان پنهان شده و می‌گوید که از ترس شناسایی توسط نیروهای طالبان، نمی‌داند چگونه دوباره از افغانستان بیرون شود. به گفته‌ی او، «تعجب برانگیز است که رژیمی چنین بی‌پروا، عقده‌مند و ظالم باشد. من حالا نه در سویس‌ام، نه در ایران، نه احساس امنیت دارم و نه می‌دانم که چه کاری باید کنم.»
شهروند دیگری که پناهنده در کشور سویدن است، در تماس با دیار گفت که علی‌رغم ارائه مدارک اقامتی و اصرار فراوان، ماموران ایرانی به او بی‌توجهی کرده‌اند. او می‌گوید: «با خشونت و تحقیر با ما رفتار کردند. مرا از بس پیاده کردند، پاسپورتم را گرفتند و بدون هیچ توضیحی، در میان جمعی از مهاجران دیگر، با یک موتر نظامی تا مرز انتقال دادند. هیچ مجالی برای تماس با سفارت سویدن یا اعتراض نبود.»
این رویدادها در حالی‌ست که پس از جنگ ۱۲ روزه‌ی ایران و اسرائیل، موج اخراج مهاجران افغانستان از ایران شدت بی‌پیشینه‌ای گرفته، چیزی که به باور آگاهان، نه‌تنها ناقض حقوق انسانی این افراد است، بلکه با اصول بنیادین حقوق بین‌الملل، از جمله اصل عدم بازگشت اجباری، در تضاد قرار دارد.
در حالی که دولت‌های اروپایی تاکنون واکنش رسمی نسبت به این موضوع نشان نداده‌اند، برخی منابع دیپلوماتیک به دیار گفتند که سفارتخانه‌های مرتبط در تهران و کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان «در حال پیگیری این موضوع اند.» یک مقام سابق این کمیساریا به دیار گفت: «اگر اخراج پناهندگان دارای اقامت اروپا از سوی ایران تایید شود، این یک بحران حقوقی جدی است و می‌تواند پیامدهای بین‌المللی به دنبال داشته باشد.»
تحلیل‌گران می‌گویند موج تازه‌ی اخراج مهاجران افغانستان از سوی جمهوری اسلامی ایران، برخاسته از نگرانی‌های امنیتی است که تهران مدعی آن است. رسانه‌های دولتی و مقام‌های رسمی ایران اخیراً بارها شهروندان افغانستان را بدون ارائه‌ی هیچ مدرکی به «جاسوسی برای اسرائیل» متهم کرده‌اند. چیزی که فضای امنیتی سنگینی علیه «مهاجران افغانستان» در این کشور ایجاد کرده است.
در چنین فضایی، حتی شهروندان دارای اقامت دائم اروپا نیز از این نگاه امنیت‌محور مصون نمانده‌اند. اخراج این افراد بدون ارجاع به مراجع قضایی و بدون بررسی قانونی، نشان‌دهنده‌ی آن است که معیارها نه حقوقی، بلکه اطلاعاتی و امنیتی‌اند. بسیاری از اخراج‌شدگان هیچ‌گونه پیشینه یا اتهامی نداشته‌اند، اما در دسته‌بندی کلی «اتباع افغانستان» قرار گرفته و از کشور طرد شده‌اند.
در حالی که خانواده‌های این افراد در اروپا در شوک و نگرانی به‌سر می‌برند، سرنوشت ده‌ها تن از آنان همچنان در هاله‌ای از ابهام است. شماری از آن‌ها با تهدید امنیتی جدی در خاک افغانستان روبه‌رو هستند، اما صدایشان به گوش مقام‌های کشورهایی که به آن پناه برده‌اند هنوز نرسیده است.
